Η ιστορία του Δήμου ξεκινά από την προϊστορική εποχή με την πιο γνωστή εγκατάσταση να βρίσκεται στο εμβληματικό Τείχος των Δυμαίων, στο οποίο τα παλαιότερα ίχνη κατοίκησης ανάγονται στην Ύστερη Νεολιθική περίοδο. Η χρήση του συγκεκριμένου χώρου συνεχίστηκε κατά διαστήματα σε ολόκληρη την Εποχή του Χαλκού και μέχρι την Ιταλική Κατοχή, όταν το οχυρό χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς λόγους. Σήμερα διασώζονται τα μοναδικά στη Δυτική Ελλάδα Κυκλώπεια τείχη, πολυδάπανο οχυρωματικό μυκηναϊκό έργο του 13ου αι. π.Χ., καθώς και διάφορα κτίσματα από τη μακραίωνη χρήση του χώρου.
Μυκηναϊκές εγκαταστάσεις (οικισμοί και νεκροταφεία) είναι διάσπαρτες τόσο στην πεδινή όσο και στην ορεινή Δυμαία Χώρα, με τις σπουδαιότερες στο Ριόλο, στο Καγκάδι, στα Σπαλιαρέικα, στις Πόρτες, στη Μιτόπολη και στο Ελαιοχώρι, φανερώνοντας το ενδιαφέρον του μυκηναϊκού κόσμου για την εύφορη αυτή περιοχή. Παράλληλα, τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά του χώρου είχαν ιδιαίτερη στρατηγική αξία, διότι παρείχαν τον έλεγχο των ναυτικών ταξιδιών στο Ιόνιο και του εμπορίου μεγάλης κλίμακας.
Στοιχεία για την περιοχή διασώζονται σποραδικά σε διάφορες αρχαίες πηγές, κυρίως όμως στα περιηγητικά – γεωγραφικά έργα του Στράβωνα και του Παυσανία, που προσφέρουν ανεκτίμητες πληροφορίες και ειδήσεις. Συχνές και προαιώνιες ήταν οι διενέξεις στους ιστορικούς χρόνους με τους Ηλείους, οι οποίοι εποφθαλμιούσαν τις εύφορες εκτάσεις της πόλης. Η πιο ένδοξη, ίσως, στιγμή της αρχαίας Δύμης ήταν ο πρωταγωνιστικός ρόλος που έπαιξε κατά τη σύμπηξη της Αχαϊκής Συμπολιτείας στα 280 π.Χ. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό, ότι η πόλη γίνεται η πρώτη πρωτεύουσα του Αχαϊκού Κοινού και παραμένει πρωτεύουσά του έως το 275 π.Χ.
Στα ρωμαϊκά χρόνια δέχεται αρχικά ως αποίκους πειρατικούς πληθυσμούς και ενισχύεται πληθυσμιακά και διοικητικά, αλλά την πρόσκαιρη ανάπτυξη διαδέχεται η ύφεση και η παρακμή, καθώς η περιοχή υπάγεται πλέον στη ρωμαϊκή αποικία της Πάτρας. Σημαντικό και σπάνιο γεγονός στον ελλαδικό χώρο υπήρξε αυτήν την περίοδο η εξέγερση των πολιτών κατά των ρωμαίων κατακτητών, η οποία καταπνίγηκε στο αίμα ενώ οι πρωταίτιοι οδηγήθηκαν σιδηροδέσμιοι στη Ρώμη. Η ζωή συνεχίστηκε τους επόμενους αιώνες, αλλά η περιοχή δεν ανέκαμψε ποτέ και δεν γνώρισε ξανά την αίγλη του παρελθόντος.
Με την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και σύμφωνα με διάταγμα που υπογράφτηκε το 1835 σχηματίζεται ο Δήμος Δύμης με πληθυσμό 1.545 κατοίκους και έδρα την Άνω Αχαϊα. Ο Δήμος Δύμης, με διάφορες κατά καιρούς προσθαφαιρέσεις χωριών διατηρείται ενεργός σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Στην απογραφή του 1907, την τελευταία πριν την εφαρμογή του νόμου περί κοινοτήτων, ο Δήμος Δύμης αποτελούνταν από σαράντα χωριά και είχε 12.019 κατοίκους. Το 1907 τα περισσότερα από αυτά τα χωριά έγιναν αυτοτελείς κοινότητες, καθεστώς που διατηρήθηκε μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα.
Το 1990 σχηματίστηκε ο Δήμος Κάτω Αχαΐας που το 1997 έδωσε τη θέση του στον Δήμο Δύμης, σύμφωνα με τον νόμο 2539/1997 (Καποδίστριας). Στη συνέχεια και για την ακρίβεια το 2010 συγκροτήθηκε ο Δήμος Δυτικής Αχαϊας με τη σημερινή του μορφή.