Η επιγραφή αυτή αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα, πανελλήνιας εμβέλειας και σημασίας, που έλαβε χώρα στην επικράτεια της αρχαίας Δύμης, προγόνου της σημερινής Κάτω Αχαΐας και αναφέρεται στην επανάσταση των Δυμαίων κατά των Ρωμαίων στα πρώτα χρόνια της ρωμαϊκής κατοχής της Ελλάδας, γεγονός στο οποίο έχουν αναφερθεί διεξοδικά τόσο οι μεγάλοι ιστορικοί της Αρχαιότητας, όσο και πλειάδα νεότερων ερευνητών.
Στην επανάσταση της Δύμης αναφέρεται αυτή η μαρμάρινη επιγραφή, η οποία βρέθηκε το 1797 στην Κάτω Αχαΐα από τον J. Hawkins, στο σημείο όπου αναζητούνταν τα ερείπια της Δύμης. Η επιγραφή μεταφέρθηκε και αποτέθηκε στη βιβλιοθήκη του Trinity College του Καίμπριτζ και ήταν ήδη εκεί το 1824. Στις μέρες μας, βρίσκεται στο Fitzwilliam Museum του Καίμπριτζ. Πρόκειται για μαρμάρινη επιγραφή, η οποία αποτελείται από τέσσερα συγκολλημένα κομμάτια, διαστάσεων 0,59 μ. (ύψος) Χ 0,53 μ. (πλάτος) Χ 0,14 μ. (πάχος), κομμένη στο κάτω μέρος. Σώζει είκοσι επτά γραμμές από το αρχικό κείμενο με λίγα κενά. Σύμφωνα με τον ιστορικό Αθανάσιο Ριζάκη, εμπνευστή και πρωτεργάτη της συστηματικής μελέτης της ιστορίας της αρχαίας Δύμης, καθώς και άλλους μελετητές, ο Ρωμαίος ανθύπατος που αναφέρεται στην επιγραφή ταυτίζεται με τον Q. Fabius Maximus Servilianus, ο οποίος πρέπει να εστάλη στην επαρχία της Μακεδονίας, αμέσως μετά τη χρονιά κατά την οποία ανέλαβε πραίτoρας (δηλ. μετά το 146/5 ή 145/4 π.Χ.). Άρα η επιγραφή χρονολογείται το 145/4 ή 144/3 π.Χ. Οι πρωταγωνιστές της επανάστασης ήταν ο Σώσος Ταυρομένεος, ο Δαμίσκος Εχεσθένεος και ο Τιμόθεος Νικέα (το δεύτερο όνομα πρέπει να ήταν Δαμίσκος και όχι Φορμίσκος, όπως υπέθεταν παλαιότερα). Οι επαναστάτες έκαψαν τα αρχεία και τα δημόσια έγγραφα της πόλης, κήρυξαν δημοκρατία και έφτιαξαν δικούς τους νόμους. Επίσης, διέκοψαν κάθε συναλλαγή με τους Ρωμαίους και προέβησαν σε κατάργηση των χρεών των πολιτών.
Το κάτω τμήμα της επιγραφής δεν σώζεται].
Το δημοτικό συμβούλιο του δήμου Δυτικής Αχαΐας με την υπ’ αριθ. 74/2012 ομόφωνη απόφασή του ενέκρινε τη διεκδίκηση με κάθε νόμιμο τρόπο από το Fitzwilliam Museum του Καίμπριτζ όπου και βρίσκεται σήμερα.
Διαβάστε το αρχαίο κείμενο με τη μετάφραση.
[poll id=”2″]